Enneagram Kendini Tanıma Sanatıdır
Enneagram, kökeni
Orta Asya'ya kadar uzanan dokuz kişilik tipini, motivasyonlarını ve bu dokuz
kişilik tipinin aralarındaki ilişkilerini açıklayan, kişilik modelidir. İnsanın
kendisini ve çevresini tanımasına yardımcı olan çok eski bir öğretidir.
Rus bir felsefeci olan Gurdjieff sayesinde batı
Enneagram ile tanıştı. Şilili bir psikiyatr olan Naranjo ise Enneagram ile
psikolojiyi kaynaştırmaya çalışmıştır. Bolivyalı psikolog Ichazo da Enneagram'ı
bilinçaltı translarında kullanmaya çalışarak psikoloji ve Enneagram'ı bir araya
getirmek için çabalamıştır.
Enneagram insanın mizacını temel alır. Her
insan bir mizaçla doğar ve bunu hayatı boyunca taşır. Mizacın doğuştan gelen
özellikler ve çevresel faktörlerle şekillenmesiyle kişilik oluşur. Biraz daha
ayrıntılı bakacak olursak;
Mizaç; doğuştan gelen, kendine has
motivasyonları, algı biçimi, değerlendirme tarzı, yönelim önceliği olan ve
değiştirilemeyen yapıdır.
Kişilik;
toplumsal faktörler, kişisel deneyimler gibi faktörlerin mizaçla etkileşerek
oluşturduğu en kapsamlı yapıdır.
Kişiliği oluşturan faktörleri üçe ayıracak
olursak;
Doğuştan gelen faktörler; mizaç
Çevresel faktörler; kişinin deneyimleri.
okul, aile, dış çevresi vb.
Makro sistem faktörleri; kültürel çevre,
küreselleşme vb.
Bu üç faktörün bir araya gelmesiyle kişilik
oluşur.
Merkezler
Her insanda duyusal, fiziksel ve zihinsel
olmak üzere üç merkez vardır. Her insan da bir merkez baskın, bir merkez
yardımcı ve bir merkez ise çekiniktir.
9 mizaç tipini merkezlere göre ayıracak
olursak;
Duygusal
merkezli insanlar duygusal zekaları yüksek, empatik, duygusal tatmini
arayan insanlardır. İsteme, sevme, elde etme ve ilgilenme eğilimli olan bu
insanların beyin merkezi, orta beyinde ki limbik sistemdir. Hissetme, onay,
güç, ilham bu kişiler için çok önemlidir.
Duygusal
merkezliler;
2)Yardımsever:Cömert, çabuk duygulanır, sevmek ve sevilmek isteyen, insanları memnun etmeye çalışan,
3)Başarı Odaklı:Azimli, hırslı, kendine güvenir, kolay konsantre olan, yarışmacı,
4)Özgün:Hayalperest,hassas, anlam arayışında, özgün olmaya çalışan.
Zihinsel merkezli
insanlar da zihinsel faaliyetler ön plandadır.
Düşünce odaklı, mantıklı, tutarlı, iyi sentez yapabilen ve objektif olan
bu insanlar daha çok ön beyinlerini kullanırlar. Merak etme ve bilme arzuları
onlar için çok önemlidir.
Zihinsel
Merkezliler;
5)Araştırmacı:Toplumdan uzak, bilgiyi ve kavramayı önemseyen, kavramsallaştırma eğilimli,
6)Sorgulayıcı:Temkinli, tedbirli, güven arayışında, kaygılı olmaya eğilimli,
7)Maceracı:Dışa dönük, hareketli, hayattan keyif almaya çalışan.
Fiziksel
merkezli insanlar için fiziksel faaliyetler zihinsel faaliyetlerden daha
önemli ve ön plandadır. Arka beyinleri baskın olan bu insanlar koruma, kollama,
eksiklikleri tamamlama eğilimindedirler.
Bedensel haz ve doyuma öenm verirler ve düşünmektense uygulamakta daha
başarılıdırlar.
Fiziksel
Merkezliler;
8)Meydan Okuyan:Güçlü, mücadele eğilimli, lider, kendinden emin, iş bitirici
9)Barışçı:Uyumlu, uzlaşmacı, empatik, sakin, çatışmaktan kaçınan,
1)Mükemmeliyetçi:İdealist, disiplinli, detaycı, eleştirel, sorumluluklara önem veren.
Kanat Mizaç
Resimde de görüldüğü gibi Enneagram dairesel bir yapıdır. Her mizaç kendinden bir önceki ve bir sonraki mizaçtan özellikler alır. Eğer 9 mizaçlı iseniz kanat mizacın 1 ya da 8 dir. Kanat mizaçlar herkesi aynı şekilde etkilemez kimi kişilerin kanat mizacı baskınken kimi kişilerinki ise daha çekiniktir.