Basamaklarla Empati : Prof. Dr. Nevzat Tarhan

 Empati birkaç aşamada (basamakta) gerçekleşir. Kapsamlı empati tanımlaması için nöroloji, psikoloji ve sosyal psikoloji bilim dallarının göz önünde tutulması gerekir. Bu üç disiplin merceği altında yapılan empatinin 6 basamakta gerçekleştiği görülür.

  Birinci Basamak

  Birinci basamakta, empati yapacak kişinin nötr olması gerekir. Nötr olmayı başaran kişi ön yargılarını  bir kenara koyabilir. İnsanların kategorik düşünceleri vardır. "Ben ve diğerleri", "zenci-beyaz kavramı", " o alt kültürlerden ben üst kültürdenim" gibi bazı ön yargılara sahip kişiler empati yapamazlar.

  Nötr olmak, karşısındaki kişi hakkında ön yargıları olmasına rağmen kendi düşünceleri ve onun düşünceleri ayrıştırabilmesidir. Yoksa kendi düşüncesini terk etmek değildir. Bu durumu şu örnekle açıklayabiliriz: Bir araştırmacının laboratuvara girerken elbiselerini çıkarıp beyaz önlük giymesi gibidir. O önlüğü giydiğinde artık ortama, hijyen kurallarına uygun davranır. O konuda çalışmasına engel olacak durumları geçici olarak bırakır. İşi bittikten sonra tekrar giyinir. Bu kendi biçimini terk etmek değil, laboratuvardaki role uygun davranmaktır. O role uygun davranmazsa nötr olamaz ve iş yapamaz.

   İkinci Basamak

  Empatinin ikinci basamağında, empatik faktörler olarak aktif dinleyici ve soru sorabilen olmak vardır. Karşı taraf konuşurken onu anladığını göstermek için başını sallamak, son söylediği bir kelimeyi tekrar etmek, bazı düşüncelerini onaylamak suretiyle beden dili ile aktif dinleyici olduğunu göstermek gerekir.

  Üçüncü Basamak

  Üçüncü basamakta, karşıdaki kişiyle yer değiştirilir. Empatide orada başlar. "Ben onun yerinde olsaydım ne hissederdim, nasıl acı çekerdim, ne yapardım" sorularıyla o kişinin yerine geçici olarak kendini koymaya çalışır.

  Dördüncü Basamak

 Dördüncü basamak, kabullenici olmaktır. Artı ve eksileriyle, olumlu olumsuz yönleriyle karşı taraf, her  şeyiyle kabullenilir.

   Beşinci Basamak

  Beşinci basamakta, çözüm üretici olmak gerekir. Empati kurulacak kişinin sorunu için çözüm üretilir. Kişiye davranışları ile ilgili açıklamalar yapılır.

   Altıncı Basamak

  Altıncı basamakta, empati sürecinde karşıdaki kişiye rehber olunur. Rehber olmak empatiyi alıp sürüklemek değildir. Rehber ve yol gösterici olmada kişiye fikir verilir, seçenekler sunulur. Buyurgan tavır içine girilmez. Karar yine onundur ve kontrol ona bırakılır.