Paranoid Ruh Halinin Toplumsal Sonuçları

Akıl hastalığı olarak değil, kişilik özelliği olarak paranoid ruh hali değişkendir. Beraber yaşadığı insanların tepkileri ile düzeltilebilir.
  Paranoid kişi, kendisini sürekli tehdit altında hisseder. Karşısında düşman vardır ve ona zarar vermek istemektedir. Sürekli çevresinin kendisine dost olup olmadığını sorgular. Hep bu konuları düşünür. Sürekli böyle bir korku içinde olduğu için rahat değildir. Korkularının esiri bir yaşantı, hayatı ile ilgili yanlış karar vermesini netice verecektir.
  Paranoid kişi ayrıca grandiyöz (kendini büyük ve üstün görme) duyguları içerisindedir. Kendisinin çok önemli, vazgeçilmez insan olduğuna inanır. Her şeyi ben bilirim, her şey benden sorulur havasındadır.
  Bu kişilerde zeka ve kişilik dağılması olmadığı için profesyonel olmayanlar onlara kolayca inanırlar. Yakınları tarafından paylaşılan ve beslenilen paranoya toplumsal sorunlar çıkarır. Örnek vermek gerekirse; komşusunun kendisi hakkında düşmanlık duygusu beslediğine inanan bir emekli, eşini ikna edebilir. Komşusunun basit hatalarını büyüterek birlikte komplo teorileri üretirler. Kendilerini taciz ettikleri, binadan kaçırmak istedikleri gibi takıntılarla uğraşıp dururlar.

Politikada Paranoid Hal 

  Bir devlet düşününüz, onu yöneten bazıları paranoid düşünce yapısında ise, yanlış bilgilenme ile dost ve düşmanını kolayca karıştırabilir. Alınganlık içerisindeki yönetici, komşu devletlerde olan olayları kendilerine zarar vereceği kuruntusu ile algılar. Kendisine sunulan istihbarat raporlarını sorgulamak ihtiyacı hissetmez. Sorunların sosyolojik analizini yapmaz. Bazılarının yaptığı bir yanlış hareketi, genelleme yaparak benzer kişilere de yansıtır. "At izi ile it izi"ni karıştırır. Muhakeme kusuru olduğu için yanlış sonuç çıkarır. Bir berberin hatasıyla bütün berberleri suçlar, hırsızlık yaptı diye bütün berberlere kelepçe takmak gibi tepki gösterir. Bölücülük yapan veya din devleti peşinde koşan örgüt nedeniyle, aynı kültürel kimlikteki veya inanç yapısındaki herkesi potansiyel tehlike olarak görüp düşman kategorisine koyar. Akıllı politikacının yapacağı şey ise, düşmanını çoğaltmadan amacına yürümektir. Bu kişiler bunu yapamazlar, tşte demokrasi bunun için gelişmiştir. Toplumsal felakete yol açacak kişilerin yanlış kararlarının eleştirilmesi ve durdurulması gerekir. Demokrasinin muhalefet zorunluluğu bundan dolayı önem kazanır. Çünkü böyle kişiler ikna ve açıklık yoluyla doğruyu görebilirler.

Elinde Silah Varsa! 

Paranoid ruh halindeki bir insan güç ve otorite sahibi ise, onun gibi düşünmeyenler ne yapmalıdır?
• Bu insanın psikolojisi iyi bilinmelidir.
• Bu kişilerin kendilerini tehdit altında hissettiği unutulmamalıdır.
• Bu kişi baskı, tehdit, sindirme ile kolay sonuç peşindedir. Savaş yönteminizi onun savaş kurallarına göre değil, sizin savaş kurallarınıza göre belirleyin. Öfkelenmemek, açık olmak, dürüst olmak, ikna ve inandırma yöntemi uygulamak gibi. Tabii fikrinize güveniyorsanız.
• Korku ve kuruntularının esiri durumunda oldukları için abartılı tepkiler verebilirler. Karıncaya tüfekle ateş etmek onlar için doğal bir durumdur.
• Korkular yanlış bilgiden kaynaklandığı için, açıklık, diyalog ve uzlaşmacı yaklaşım ile iki tarafın da zafer kazanacağı bir ilişki oluşur. Böyle kişilere şaka bile olsa yalan söylememek gerekir. "Bir şeyleri saklıyor" izlenimi verecek davranışlardan kaçınılmalıdır.
• Bu kişiler aslında korku içerisindedirler. Silahlarını, kendilerini güven içerisinde hissederlerse kullanmazlar. Güvendikleri kişilerin hakemliği çok önemlidir. Aslında kavga istememektedirler.

Hangi Davranışlar Paranoyayı Artırır? 

  Paranoid kişinin beraber yaşadığı kişi ve grupların tutumları çok önemlidir.
  "Dişe diş" mantığı ile silaha başvurulursa ve onun silahı olan suçlayıcı, yargılayıcı yaklaşımlar ile tutum geliştirilirse kavga başlar. Senin düşman olduğuna kesin inanır. Kuvvet elinde iken seni yok etmek için her şeyi yapar. Onunla yaşayan onun yöntemleri ile ona hücum ederse, onun kadar başarılı olamaz. Yöntem yumuşak, kararlı, açık olmalı. Kelimeler ve ses tonu bile çok dikkatli seçilmelidir.
  Korkak, en temel doğrulardan vazgeçen, tavizkâr tutum paranoyayı artırıcı etki yapar. "Kuşkulanmakta haklıyım, bu adam ard niyetli, takiyye yapıyor ona güvenemem, ne pahasına olursa olsun kendimi savunmalıyım" der.
  Kararlı ve tutarlı bir şekilde dost olduğunu, senden ona zarar gelmeyeceğini açık ve net, gerekirse ses tonunu yükselterek ifade etmek gerekir. Doğruluğuna inanmış insanın cesareti, paranoid ruh halindeki insan için güven vericidir.
  Paranoid insanların korkutucu görüntüsüne bakmayınız. Temiz kalpli, iyi niyetli insanlardır. Onları anlamaya' çalışın ve doğru yöntem uygulayın.

  Prof. Dr. Nevzat Tarhan